CHIDUSZ 15 – 02/2015

Koszerność piwa

Zazwyczaj rabini mają sprzeczne opinie na temat koszerności piwa. Jedno jest jednak pewne: latem częściej sięgamy po ten trunek i warto się zastanowić, które z piw są koszerne. Jasne piwa niesmakowe są prawie bezspornie uznawane za koszerne. Piwa smakowe muszą zostać poddane nadzorowi podczas produkcji – dopiero wtedy można stwierdzić, czy spełniają wymogi koszerności. Niejasny…

Apetyt na piękno

Poranek. Kolejny dzień. Budzik, jak zwykle za wcześnie, wyrywa nas z marzeń sennych, których nie dane nam będzie po tej nagłej pobudce pamiętać. Człapiemy do łazienki z półprzymkniętymi oczami, by stanąć twarzą w twarz z lustrem, a w nim widzimy suchą, ziemistą cerę, zaczerwienienia, zmarszczki czy nawet trądzik. Niby to „nie ma znaczenia” – powtarzamy…

Bajki nie dla dzieci

Ten teatr okrucieństwa nie kończy się. Nie ma nikogo, kto mógłby zatrzymać posłańców niosących królewskie sny. Na końcu pada jedynie stwierdzenie, że „nic się nie może skończyć”. Żadnego morału, szczęśliwego zakończenia. Odbija się w nich trauma Zagłady – wybuchy, kominy, dym, ucieczka, śmierć, strach, sny, szarańcza. Erna Rosenstein nie mówi o niczym wprost – nie określa czasu ani miejsca, ale jej wizje są nader czytelne. Można odczytywać je wciąż na nowo, pełno w nich niedopowiedzeń i ukrytych sensów. W świecie jej bajek nie ma bowiem prostych wzorców i utartych schematów. Warto je czytać, może nawet dzieciom.

Komunista, syjonista, patriota? Życie i działalność Jakuba Egita [cz. 3]

Egit opuszczał Wrocław z nostalgią i żalem. Musiał zostawić tu swoje dzieło – Wojewódzki Komitet Żydowski, instytucję, której poświęcił wiele trudu w ciągu niemal pięciu lat. Nie wyjeżdżał jednak w niesławie, nie zsyłano go na karną placówkę gdzieś na prowincji. Czekała na niego nowa praca w wydawnictwie Idisz Buch, mieszkanie i wciąż odbudowująca się Warszawa. Ucięte marzenia Koniec roku 1949, przełom listopada i grudnia, ponad rok od pamiętnej Wystawy Ziem Odzyskanych we Wrocławiu. Dla wrocławian to wciąż wspomnienie radosne, dla społeczności żydowskiej raczej gorzkie. To właśnie od chwili likwidacji stoiska prezentującego Jidiszer Jiszuw zaczęła się zmiana stosunku władzy komunistycznej wobec tej…

Dyplomatycznie o początkach Zagłady

Ponad dwadzieścia różnych spojrzeń na Noc Kryształową prezentują dokumenty zgromadzone na wystawie „Z wewnątrz na zewnątrz. Pogromy listopadowe 1938 roku w raportach dyplomatów z Niemiec”, którą do końca marca można oglądać w synagodze Pod Białym Bocianem we Wrocławiu.  W 75 lat po pogromach Fundacja Nowa Synagoga w Berlinie – Centrum Judaicum oraz Ministerstwo Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec…

Dom wariatów… i co dalej?

Przeciętni Izraelczycy są ignorantami, jeśli chodzi o politykę ich państwa względem Autonomii Palestyńskiej czy Strefy Gazy. Natomiast politycy młodego pokolenia, zakładając, że pozycja Izraela jest w zasadzie niepodważalna, pokazują swoją dezynwolturę. Okupacyjna rzeczywistość przeraża, a szans na poprawę sytuacji na Bliskim Wschodzie nie widać. Pewne jest jedynie to, że Izrael musi istnieć, bo świat bez niego byłby nie do przyjęcia. Tak samo jak musi istnieć niepodległa Palestyna.

Z Pawłem Smoleńskim rozmawia Katarzyna Andersz

Ja Ida, ty Ida, Polska Ida

Kiedy Pawlikowski musiał siłować się z podziękowaniami i gratulacjami i ściskać dłoń Nicole Kidman, one zapijały papierosy winem, które zgarnęły w korytarzu, w drodze z toalety. Sukces świętowały przed telewizorem, co przyznają z najprzyjemniejszą na świecie, niewymuszoną naturalnością. Krzysztof Ibisz wyraził swoją głęboką degustację ich zachowaniem, zamiast reprezentować Polskę, tworzyć jej historię, one nie dość, że piły wino, to jeszcze się tym chwalą. A ja bym bardzo chciała, żeby wszyscy dyskutanci i najprawdziwsi z Polaków czegoś się od Agat nauczyli.

Pamiętaj, żeby zapomnieć

Jest jedno słowo, które co roku, gdy gromadzimy się na czytaniu Księgi Estery, staramy się wymazać z pamięci. To Haman. Na jego dźwięk gwiżdżemy, tupiemy, wymachujemy kołatkami, żeby tylko zostało zagłuszone. Dlaczego tak robimy? Zgładzenie pamięci o nim nakazują nam słowa Księgi Powtórzonego Prawa (Dwarim 25:17-19; tłumaczenie Izaak Cylkow):   יז זָכוֹר, אֵת אֲשֶׁר-עָשָׂה לְךָ עֲמָלֵק,…

Wyścig do fotela wezyra, czyli kto by chciał być Hamanem

Kiedyś było łatwiej. Nawet w takiej Persji wróg był jeden i oczywisty – Haman. Aby go rozpoznać, Żydzi nie musieli przedzierać się przez newslettery American Jewish Committee, treści wątków na Forum Żydów Polskich, ani zastanawiać się, czy, postępowy poniekąd, obecny prezydent Słupska Robert Biedroń, przypadkiem w szafie nie chowa stroju wezyra, skoro wypowiadał się jako…