IV WIECZÓR CHANUKI – 28 kislew 5778

Zderzenie cywilizacji jest jednym z kluczowych terminów pojawiających się we współczesnym dyskursie. Chanuka opowiada historię pierwszego takiego zderzenia: starożytnych Greków z Żydami; Aten z Jerozolimą.

Starożytna Grecja była jedną z najznamienitszych cywilizacji w historii. Wydała na świat wielkich filozofów – jak Platon i Arystoteles, historyków – jak Herodot i Tukidydes, i dramatopisarzy – jak Sofokles i Ajschylos. Grecy swoją architekturą i sztuką ustanowili kanony piękna, które nigdy nie zostały obalone. Mimo to w II wieku przed naszą erą zostali pokonani przez grupę żydowskich wojowników zwanych Machabeuszami. Od tego momentu zaczyna się gwałtowny regres cywilizacji greckiej i zmniejszanie się jej znaczenia jako światowej potęgi. Żydom natomiast udało się przetrwać nie tylko Greków, ale też wszystkie wygnania i prześladowania. Dziś nadal żyjemy i mamy się dobrze.

Co różniło Greków od Żydów? Grecy, którzy nie wierzyli w jednego, miłosiernego Boga, patrzyli na świat przez pryzmat tragedii. Wierzyli, że zmagając się i walcząc, są w stanie momentami osiągać wielkie rzeczy. Ale nie wierzyli w istnienie nadrzędnego celu. Twierdzili, że wszechświat nie jest świadom naszego istnienia, zresztą wcale go to nie obchodzi.

Lud Izraela podarował światu ideę nadziei. Jesteśmy tu, bo Bóg stworzył nas z miłością, dzięki której odkrywamy sens i cel życia.

Kultury kierujące się zasadami charakterystycznymi dla tragedii w końcu rozpadają się i giną. Bez poczucia nadrzędnego sensu tracą zasady moralne i nawyki, od których zależy ciągłość ich istnienia. Poświęcają prawdziwe szczęście na rzecz przyjemności. Kosztem przyszłości celebrują chwilę obecną. Tracą pasję i energię, dzięki którym osiągnęły wielkość. Tak było w przypadku starożytnej Grecji.

Judaizm przetrwał, a wraz z nim kultura nadziei. Świece chanukowe były i do dziś pozostają symbolem tego zwycięstwa i oznaką sprzeciwu wobec odrzucenia wartości judaizmu na rzecz splendoru i prestiżu świeckiej kultury.

Płomyk nadziei wydaje się czymś mało istotnym, ale od niego może zależeć istnienie całej cywilizacji.

Zapraszamy na zapalenie czwartej świecy na dziedzińcu synagogi Pod Białym Bocianem dziś wyjątkowo wcześnie, przed rozpoczęciem szabatu, o godz. 15:15. Po nabożeństwie i kolacji szabatowej zaplanowany jest wykład Michaela Ben Davida „Jak pić whisky?”(początek o 20:00). Program wydarzeń na osiem chanukowych wieczorów znajduje się tutaj.

Tłumaczenie: Jolanta Różyło © CHIDUSZ 2017