IiI WIECZÓR CHANUKI

27 kislew 5778

W 1991 roku zapalałem świece chanukowe z Michaiłem Gorbaczowem, prezydentem rozpadającego się Związku Radzieckiego. Przez siedemdziesiąt lat praktykowanie judaizmu w komunistycznej Rosji było skutecznie tępione. Był to jeden z dwóch wielkich zamachów na Żydów w XX wieku. Niemcy próbowali zniszczyć Żydów, Rosjanie – ich wiarę. Do najbardziej okrutnych należały lata panowania Stalina. Później, w 1967 roku, po zwycięstwie Izraela w wojnie sześciodniowej, wielu rosyjskich Żydów zdecydowało się na opuszczenie kraju i emigrację.

W odpowiedzi na to poruszenie władze radzieckie zamknęły granice dla Żydów. Wielu z nich straciło wtedy również pracę, a duża część trafiła do więzień. Żydzi z całego świata walczyli o uwolnienie więźniów sowieckiej władzy, zwanych otkaznikami (ros. otkaz, odmowa) i o umożliwienie im wyjazdu. W końcu Michaił Gorbaczow uświadomił sobie, jak wadliwy był radziecki system. Komunizm, zamiast wolności i równości, przyniósł represje. Rosja stała się państwem policyjnym z nową hierarchią władzy. Na szczęście system w końcu upadł, a Żydzi ponownie mogli praktykować swoją wiarę w kraju lub emigrować.

Tamtego grudniowego dnia Gorbaczow, z pomocą tłumacza, zapytał mnie, co właściwie symbolizuje rytuał zapalania świec. Opowiedziałem mu więc historię sprzed dwudziestu dwóch wieków, kiedy to Żydzi, którym zabroniono praktykować swoją religię, postanowili walczyć o wolność i zwyciężyli, a świece, które zapalamy, są symbolem tamtego zwycięstwa. Dodałem również, że siedemdziesiąt lat temu taką samą stratę Żydzi ponieśli w Rosji – odebrano im ich wolność, którą dziś, dzięki Gorbaczowowi, odzyskali. „Zostałeś więc bohaterem chanukowej opowieści” – powiedziałem i zauważyłem, jak Gorbaczow rumieni się, słysząc moje słowa przekazane przez tłumacza. Chanukowa historia jest ciągle żywa. Wciąż inspiruje. Wciąż uczy, nie tylko nas, ale cały świat, że mimo ucisku, który ciągle istnieje, wolność, z Bożą pomocą, zawsze wygra ostateczny pojedynek.

IV wieczór Chanuki

Tłumaczenie: Jolanta Różyło © CHIDUSZ 2017