Magdalena Wójcik

Absolwentka hebraistyki na Uniwersytecie Warszawskim i Europejskiego Instytutu Studiów Żydowskich w Sztokholmie. W latach 2012 – 2014 pracowniczka Muzeum Historii Żydów Polskich. Jidyszystka, przygotowuje rozprawę doktorską o Idzie Kamińskiej w Hochschule für Jüdische Studien w Heidelbergu.

polecane

Rozmowa na koniec roku

„Wracamy do takiego sposobu postrzegania historii, w którym wina i odpowiedzialność są zawsze odrzucane i przerzucane na kogoś innego, po to, żeby pozbyć się jakichkolwiek psychologicznych czy moralnych kłopotów. To infantylizm” – mówił w 2018 roku w rozmowie z „Chiduszem” błp. prof. Paweł Śpiewak.

Legenda Piłsudskiego

Gdy była taka potrzeba, usprawiedliwiał pogromy z lat 1918-1920. Gdy zależało mu na pomocy Stanów Zjednoczonych, potępiał agresję wobec Żydów. Gdy żołnierze dokonywali pogromów, nie występował przeciwko nim, ponieważ armia była krucha, a on nie chciał jej osłabiać. Były przecież ważniejsze sprawy. Ciążyła na nim łatka człowieka lewicy i obawiał się, że krytyka antysemityzmu może doprowadzić do pogłębienia tego wizerunku. Jeśli chodzi o stosunek do ludności żydowskiej, to wygrywa pojedynek z Dmowskim, ale gdy weźmiemy w nawias ten historyczny dwupak, okaże się, że ocena legendarnego herosa przysparza sporo kłopotów.

Heri, a nie Heszel

„Quidditch brzmi całkiem jidyszowo, więc początkowo chciałem zostawić tę nazwę. Potem jednak przyszło mi do głowy lepsze tłumaczenie. Jest w jidysz powiedzenie: az got wil, szist a bezem – jeśli Bóg zechce, to miotła wystrzeli. Nazwałem więc ten sport szisbezem, strzelanie na miotle. (…)Dostawałem nawet na ten temat listy od czytelników: czemu zmieniłeś to i tamto słowo?! Odpowiedź brzmi: bo nie mogłem się powstrzymać. Okazja była zbyt dobra!” – z Arunem Viswanathem, tłumaczem Harry’ego Pottera na jidysz, rozmawia Magdalena Wójcik.

Jankew Dinezon – najsłynniejszy zapomniany pisarz

Jankew Dinezon za życia cieszył się ogromną sławą. Der szwarcer jungermanczik, jego debiutancka powieść, była pierwszym jidyszowym bestsellerem – sprzedano ją w ponad dziesięciu tysiącach egzemplarzy. Autor nie był z niej jednak zadowolony i na kilkanaście lat przestał tworzyć. A choć jego późniejsze powieści nie były już tak popularne, do końca życia pozostał ważną postacią warszawskiego światka literackiego. Gdy umarł, na jego pogrzeb przybyły tłumy. Spoczął na cmentarzu żydowskim w Warszawie we wspólnym grobowcu z dwójką najbliższych przyjaciół – Perecem i An-skim. Tylko on pozostaje dziś niemal zupełnie zapomniany.

Polski Marzec

„Kiedy Żydzi zaczęli wyjeżdżać, to się zrobiło strasznie, ale trwaliśmy razem. Chodziliśmy na dworzec żegnać wyjeżdżających, oni z kolei byli gotowi zabrać każdego. Mnie też jeden kolega zaproponował, że mnie ze sobą weźmie, bo »walczyłam za Żydów«. Obruszyło mnie to i odpowiedziałam: nie walczyłam za żadnych Żydów, walczyłam o wolność!” O studenckich strajkach i wydarzeniach Marca 1968 roku opowiada Teresa Bogucka.

Szmul Zygielbojm: Milczeć nie mogę i żyć nie mogę

„Moi towarzysze w getcie warszawskim polegli z bronią w ręku w ostatnim bohaterskim boju. Nie było mi sądzonym zginąć tak jak oni, razem z nimi. Ale należę do nich i do ich grobów masowych. ” – pisał Szmul Zygielbojm w swoim liście pożegnalnym. O samotnym i zapomnianym na wiele lat bohaterze opowiada Zuzanna Benesz-Goldfinger z ŻIH-u.

Konstanty Gebert: 25 Years of Freedom

  MAGDALENA WÓJCIK: WHAT WAS IT LIKE TO BE JEWISH UNDER COMMUNISM? Konstanty Gebert: The answer to this could be an entire series of seminars, because it all depends: what kind of a Jew, in what year, and where. However, generally speaking, it was common knowledge that being Jewish was not a good idea. The…

Oscar dla Idy

22 lutego 2015 roku cała Polska żyła filmem „Ida”, który jako pierwszy w historii kraju dostał Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny. Nikt nie pamiętał, że nie była to pierwsza Ida z Polski, która otrzymała tę nagrodę. W 1966 roku bowiem Oscarem został wyróżniony czechosłowacki film „Sklep przy głównej ulicy”, w którym główną rolę zagrała…

Mechel Zweig i jego rysunki

W roku szkolnym 1938/1939 Mechel Zweig był uczniem klasy IV b w powszechnej szkole podstawowej w Pilźnie, leżącym w ówczesnym województwie krakowskim. Jego świadectwo szkolne to niewątpliwie świadectwo dobrego ucznia: cztery lata nauki i same najwyższe noty. Piątki z arytmetyki, języka polskiego, śpiewu, zajęć praktycznych, ćwiczeń cielesnych. Z rysunku – zawsze czwórka.