CHIDUSZ 18 – 19 – 05-06/2015

Koniec złego, początek gorszego?

Akcja powieści graficznej „Dzień targowy” autorstwa Jamesa Struma rozgrywa się w ciągu jednego dnia gdzieś na początku XX wieku. Mendelman, rzemieślnik-artysta, wyrusza na targ, aby sprzedać własnoręcznie wykonane dywany. Okazuje się jednak, że od ostatniego czasu rynek, dosłownie i w przenośni, zmienił się, a prosty Żyd musi zmierzyć się z nową rzeczywistością.

Jak zapisywać hebrajskie słowa w polskich tekstach?

Najprościej mówiąc hebrajskie słowa w polskich tekstach należy zapisywać tak, aby osoba nieznająca żadnego języka obcego mogła je wymówić w sposób najbardziej zbliżony do oryginału. Dla przykładu weźmy słowo kipa (hebrajska wersja jarmułki). W wielu błędnych zapisach możemy spotkać formę kippah, czy też kippa (zazwyczaj skopiowaną z transkrypcji angielskiej). Przeczytanie tego wyrazu literalnie, przez podwójną głoskę p oraz końcowe h, sprawi, że nikt (zarówno w Izraelu, jak i w polskiej synagodze) nie zrozumie, o co chodzi, gdy usłyszy słowo kippah. Skoro w języku hebrajskim występują tu cztery głoski: k, i, p, a, nie ma żadnego uzasadnienia w dodawaniu kolejnych liter w zapisie, które jedynie zaburzają możliwość poprawnego odczytania.

Dlaczego Żyd piszemy zawsze wielką literą?

Zgodnie z zasadami języka polskiego nazwy członków narodów zapisujemy wielką literą, małą zaś – wyznawców religii. W przypadku Żydów takiego rozróżnienia nie da się przeprowadzić. Podstawową prawdę o tym, że każdy wyznawca judaizmu jest członkiem narodu żydowskiego, przypomniał w Polsce m.in. prof. Stanisław Krajewski w książce Nasza żydowskość. W związku z tym Żydów jako wyznawców judaizmu…

Zapis słów hebrajskich i jidyszowych w polskich tekstach

Jak dotąd nie powstało opracowanie, które unormowałoby zapis w polszczyźnie nie tylko hebrajskich i jidyszowych, ale również polskich czy angielskich słów, którymi posługuje się społeczność żydowska. Naszą ideą jest stworzenie przewodnika językowego, który w łatwy sposób podpowie najlepszą formę zapisu słów języka żydowskiego, którym – wedle definicji prof. Stanisława Krajewskiego – nie jest jidysz czy…

Das ist ein Dybuk i poważny człowiek, czyli żydowskie zdrowie psychiczne

Nietypowym wątkiem na stronach internetowych tropiących międzynarodowe spiski w 2010 roku był rzekomy list samobójczy pozostawiony przez Moshe Atoma, psychiatrę Benjamina Netanyahu, w którym to lekarz miał tłumaczyć swoją decyzję „wysysaniem życia” przez premiera Izraela i „brakiem możliwości leczenia”. Nie traktując tych rewelacji szczególnie poważnie, trzeba przyznać, że charakter zaburzeń i chorób psychicznych wśród Żydów…

Wymyślone demony. W co wierzą i jak żyją ultraortodoksyjni Żydzi

Wziąłem na tapetę mężczyznę, który był uważany za fałszywego mesjasza, i zrobiłem z niego prawdziwego, normalnego człowieka. I jako taki jest bardzo interesującą postacią, zrobił dużo dobrych rzeczy, ale nie ma dowodu na to, żeby Menachem Mendel Schneerson był mesjaszem – chociaż wielu Lubawiczów nadal w to wierzy.

Rozmowa z Samuelem Heilmanem, profesorem socjologii na City University of New York

Oscar dla Idy

22 lutego 2015 roku cała Polska żyła filmem „Ida”, który jako pierwszy w historii kraju dostał Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny. Nikt nie pamiętał, że nie była to pierwsza Ida z Polski, która otrzymała tę nagrodę. W 1966 roku bowiem Oscarem został wyróżniony czechosłowacki film „Sklep przy głównej ulicy”, w którym główną rolę zagrała…