Badacz – świadek – opowiadacz. Ratowanie lokalnej pamięci Zagłady [wykład]
Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. 20 kwietnia (czwartek), 18:00, wstęp wolny
Ponad siedemdziesiąt lat po II Wojnie Światowej Zagłada Żydów jest nadal obecna w pamięci zbiorowej, rodzinnej, a nawet biograficznej wsi polskiej. Żyją jeszcze bowiem jej bezpośredni, naoczni świadkowie. W ostatnich latach profesor Antonii Sułek z Uniwersytetu Warszawskiego przeprowadził badanie pokładów tej pamięci, w jej lokalnym wymiarze. Zwrócił uwagę zarówno na prześladowania, jak i ratowanie Żydów na przykładzie jednej okolicy w województwie lubelskim. Wykład organizowany w Muzeum POLIN będzie poświęcony właśnie tym zagadnieniom.
Profesor Antoni Sułek jest “badaczem-tubylcem” – eksplorował region swego pochodzenia. Zapisał kilkadziesiąt rozmów z ludźmi starszego pokolenia mieszkającymi lub pochodzącymi z tej okolicy. W doborze rozmówców kierował się wskazówkami mieszkańców, wspomnieniami ocalałych Żydów oraz własną znajomością terenu.
Odnalezienie w lokalnej pamięci wielu obrazów Zagłady sprawiły, że terenowy badacz Zagłady nieoczekiwanie stał się jej świadkiem – świadkiem drugiej generacji.
Świadek to nie tylko ktoś, kto coś widział, uczestniczył na bieżąco hic et hoc i dzięki temu wie. To także ktoś, kto o tym może i powinien prawdziwie opowiedzieć, “zaświadczyć”. Zwłaszcza wtedy, gdy stał się depozytariuszem ukrywanej lub znikającej wiedzy o okresie Zagłady lub jest jedynym jej zewnętrznym posiadaczem.
W tej perspektywie, socjologiczne badanie Zagłady staje się zadaniem moralnym. Wykład odkryje przed państwem na czym ono polega.