Katarzyna Andersz

Absolwentka anglistyki i Studium Kultury i Języków Żydowskich na Uniwersytecie Wrocławskim. Pracowała w dziale Sprawiedliwych wśród Narodów Świata w Instytucie Yad Vashem w Jerozolimie. W „Chiduszu" od 2014 roku.

Польские миквы

«Я не скажу больше чем положено, а положено совсем не много», – говорит Тереса, показывая брошюру «Миссия баланит». Мы сидим в помещении перед входом в микву в Лодзи. Тереса, которую члены общины зовут «тёткой», осторожно подбирает слова. Она не выдаст подробностей подготовки к погружению, потому что это дело не только техническое, но и интимное, «не из этого мира».

Реконструкция динозавра

На микрофильмах я начал просматривать еврейские газеты, которые печатались до войны во Вроцлаве. С 1934 года случалось так, что газета печаталась нерегулярно, в 1937 году было уже много пробелов. В 1938 году напечатали лишь несколько номеров. Я дошёл до газеты датированной 28 октября 1938 года. Это была уже последняя страница с рекламой. Я подумал, ну что ж, не нашёл. Но затем я понял, что так как стоит дата 28 октября, значит газета была напечатана 21-го. Я должен проверить ещё один номер.

Первые Камни Преткновения во Вроцлаве

«Камни, которые я устанавливаю, являются реальным доказательством существования людей, которые никогда не будут похоронены, так как они погибли в газовых камерах» – говорит немецкий художник Гюнтер Демниг. 2 февраля 2016 года он заложил два свои первые Камня Преткновения во Вроцлаве.

Отец Израиль

Отец Тадеуш Рыдзык – основатель крупнейшего католического радио в Польше, политический манипулятор и человек, который на протяжении многих лет пропагандирует антисемитские теории заговоров в принадлежащих ему средствах массовой информации. Представитель в крайней степени реакционного католицизма, любимец правых консерваторов, которым неоднократно помогал завоевать электорат. С недавнего времени – большой друг евреев. Как это возможно? Представляем вашему вниманию удивительную историю его преобразования.

Teologiczna droga do Zagłady

„Dość powszechnie uważa się, że poglądy Lutra wynikają z jego zawiedzionych nadziei na konwersję Żydów. To nieprawda. Jeśli przyjrzymy się tekstom Lutra, jeszcze z okresu przed reformacją, na przykład jego komentarzom do Psalmów, widać, jak negatywny jest jego stosunek do Żydów. Nic w tym zresztą dziwnego, Luter był wówczas zakonnikiem katolickim i podzielał powszechnie przyjęte poglądy tego Kościoła. Od samego początku jest więc w nim antyżydowski sentyment i nie zmienia tego jeden tekst o pozytywnym wydźwięku z 1523 roku.”

Przestrzenie chasydyzmu

Wodziński przekonuje, że chasydyzm był przez badaczy do tej pory postrzegany z ograniczonej perspektywy. Przez lata zwracano uwagę głównie na intelektualne dziedzictwo ruchu, nie korzystano ze źródeł niechasydzkich, niehebrajskich lub niejidyszowych. Skupiano się na początkach ruchu, pomijając wiele aspektów, które uwidocznił jego późniejszy rozwój. Zajmowano się przede wszystkim chasydzkimi elitami, a do tego patrzono na chasydyzm jako zjawisko ahistoryczne, dające się zdefiniować w niezmienny sposób.

Mykwy polskie

„Nie powiem pani więcej niż mogę, a mogę niewiele” – mówi, wyciągając broszurkę zatytułowaną „Posłannictwo balanit”. Siedzimy w kantorku przed wejściem do mykwy w Łodzi. Teresa ostrożnie dobiera słowa. Nie zdradzi szczegółów przygotowania do zanurzenia, bo nie są to sprawy wyłącznie techniczne, a intymne, „nie dla tego świata”.

A Hasidic Spatial Turn

Professor Marcin Wodziński argues that historians have studied Hasidism from a limited perspective, which is surprising considering that it was a movement of enormous cultural significance throughout Eastern Europe, and that it shaped modern thinking about Ashkenazi Jews in the eighteenth and nineteenth centuries. (…) Researchers, unfamiliar with the geography of the region, found it difficult to assign traditional names to places that fell within the borders of modern Poland or Ukraine. The Historical Atlas of Hasidism remedies this type of methodological error by firmly embedding key questions of Hasidism in a spatial turn.

Koniec wasz bliski, pakujcie walizki

Ofiarą antysemickiej nagonki i symbolem afery encyklopedystów stał się Adam Bromberg, utalentowany wydawca książek naukowych, przed ‘68 człowiek sukcesu, po ‘68 – wróg ludu. O jego życiu, przed i po granicznej dacie, opowiada „Memorbuch” Henryka Grynberga.