Żydówek, Żydowo, Śmierć Żydom?

Nazwy polskich wsi: Żydówek, Żydowo czy Wola Żydowska, choć prowokują do zadawania pytań, na pewno nie wywołują jednoznacznie negatywnych skojarzeń. We Francji i Hiszpanii Żyd w nazwie nie jest już tak niewinny.
Latem tego roku media zainteresowały się niewielką francuską osadą La Mort aux Juifs. W tonie sensacji opisywano „odkrycie” wioski, leżącej kilkadziesiąt kilometrów od Paryża i figurującej w oficjalnych dokumentach pod niezmienioną od średniowiecza nazwą, która w tłumaczeniu na polski oznacza „Śmierć Żydom”.

Sprawa stała się głośna, ponieważ Centrum Szymona Wiesentala (zajmujące się m.in. zwalczaniem antysemityzmu) wystosowało ostry list do Ministra Spraw Wewnętrznych Francji, uznając za szokujący jakikolwiek brak reakcji władz w tej sprawie przez blisko 70 lat od czasu upadku rządu Vichy i końca okupacji niemieckiej w tym kraju. Mieszkańcy zmiany nie chcą, bo nazwy o tak długim rodowodzie – ich zdaniem – należy chronić.Z kolei mieszkańcy hiszpańskiego miasteczka Castrillo Matajudios (drugi człon oznacza „Zabić Żydów”), które pod taką nazwą funkcjonowało ponad 400 lat, latem tego roku w głosowaniu opowiedzieli się za zmianą.

Jedna z hipotez zakłada, że etymologia nazwy związana jest z wygnaniem Żydów z Hiszpanii w XV w. i masowymi konwersjami na chrześcijaństwo, po których ocaleli przy życiu Żydzi chcieli przypodobać się i udowodnić swoją lojalność władcom. Mieszkańcy chcieli, żeby w nazwie pozostał jakiś element żydowski, ale bez wcześniejszej pejoratywnej wymowy, bowiem czują się spadkobiercami Żydów, którzy osadę w XI w. założyli (w herbie miasta widnieje Gwiazda Dawida). W referendum zasugerowali „Wzgórze Żydów”.

Czytaj więcej o polskim Żydówku i Woli Żydowskiej.