Wystawa Re-Generation – Chuck Fishman w Żydowskim Muzeum Galicja w Krakowie

Redakcja

Od 15 listopada 2018 do 15 sierpnia 2019 w Żydowskim Muzeum Galicja w Krakowie można oglądać wystawę 73 czarno-białych zdjęć wybitnego fotografa Chucka Fishamana, dokumentujących współczesne życie żydowskie w Polsce. 

 

Chuck Fishman po raz pierwszy odwiedził Polskę w 1975 roku. Wykonane przez niego wtedy fotografie znalazły się w wydanym dwa lata później albumie Polish Jews. The Last Chapter. Zdjęcia były zapisem spotkań autora z polskimi Żydami – żyjącymi w realiach PRL ostatnimi ocalonymi i nielicznymi potomkami ponadtrzymilionowej społeczności żydowskiej, która została niemal całkowicie zniszczona w czasie Holokaustu i przetrzebiona przez kolejne fale powojennej emigracji.

Na okładce wydanej w Stanach Zjednoczonych książki znalazło się zdjęcie opiekuna żydowskiego cmentarza w Łodzi. Staruszek, odwrócony plecami do obiektywu, wchodzi między pochylone macewy, jakby miał zaraz zniknąć wśród zmarłych.

W latach 70. i 80. XX wieku fotograf odwiedził Polskę jeszcze kilkukrotnie. Pracował głównie w dużych miastach, dawnych ważnych żydowskich ośrodkach, w których wciąż tliło się żydowskie życie. Fotografował w Krakowie, Wrocławiu i w Warszawie, ale także w Łodzi, Lublinie i w Przemyślu, gdzie swą żydowskość pielęgnowała jedynie garstka osób.

Na wykonanych podczas tych podróży fotografiach można zobaczyć przede wszystkim ludzi starych, najczęściej mężczyzn. Pojedyncze osoby lub niewielkie grupy przed synagogą, w domu modlitwy, w koszernej stołówce, w prywatnym mieszkaniu. Czasami pojawiają się dzieci, jak na zdjęciu zrobionym w 1979 roku w Warszawie, w salce znajdującej się nieopodal nieczynnej wtedy Synagogi Nożyków – kiedy Fishman robił tę fotografię kilkulatków uczących się hebrajskiego, wydawała się ona jedynie wyjątkiem potwierdzającym regułę.

Kiedy Fishman wyjeżdżał z Polski w 1983 roku, nie mógł wyobrażać sobie fotografii, które wykona trzydzieści lat później, w wolnej już Polsce. Na jego zdjęciach z drugiej dekady XXI wieku często widać roześmianych młodych Żydów – trzecie i czwarte pokolenie po Holokauście – członków nowo powstałych gmin i organizacji żydowskich, pełnych entuzjazmu i zaangażowania w odnowę żydowskiego życia.

Pomiędzy wykonaniem najstarszej i najnowszej z fotografii prezentowanych na wystawie w Żydowskim Muzeum Galicja upłynęły 43 lata. Projekt Fishmana jest więc jednym z najbardziej kompleksowych projektów fotograficznych poświęconych europejskim Żydom w drugiej połowie XX i na początku XXI wieku.

Wszystkie zdjęcia wykonane zostały w technice czarno-białej. Była to świadoma decyzja artysty, by współczesne życie żydowskie dokumentować za pomocą tych samych środków artystycznych, których używał w latach 70. i 80. XX wieku. Czyni to całą kolekcję prezentowanych fotografii spójną wizualnie, ale pokazuje też, że atmosfera i wymowa zdjęcia nie zależy od czarno-białej tonacji: nowe fotografie emanują optymizmem, energią i nadzieją.

Chuck Fishman to wybitny nowojorski fotograf prasowy. Czterokrotnie wyróżniony w prestiżowym konkursie World Press Photo. Wykonane przez niego zdjęcia wielokrotnie umieszczano na pierwszych stronach takich magazynów jak: „Life”, „Newsweek”, „Time”, „Fortune”. W ciągu 40 lat swojej fotograficznej kariery Chuck Fishman skoncentrowany był przede wszystkim na zagadnieniach społecznych i politycznych.

Jego prace publikowano, wystawiano i kolekcjonowano na całym świecie, a także wielokrotnie nagradzano prestiżową nagrodą World Press Photo. Fotografie Fishmana można było oglądać na okładkach pism takich jak Time, Life, Fortune, Newsweek, The London Sunday Times, The Economist i wielu, wielu innych. Jego prace zostały wybrane do antologii i periodyków wydawanych przez American Photography and Communication Arts. Fotografie Fishmana znajdują się w kolekcjach Smithsonian National Portrait Gallery, Organizacji Narodów Zjednoczonych, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, The Center for Creative Photography, Uniwersytetu Stanowego w Arizonie, The Studio Museum w Harlemie, Hogan Jazz Archive, Tylane University i wielu innych, a także w kolekcjach należących zarówno do osób prywatnych, jak i do instytucji i firm.

Pierwsza monografia Fishmana, Polish Jews: The Final Chapter (Polscy Żydzi: Ostatni rozdział) została opublikowana w 1977 roku w Stanach Zjednoczonych. Fishman współpracował z wydawcami na całym świecie, od Francji po Singapur czy Papuę Nową Gwineę. Jego prace wystawiane są w USA i w Europie na wystawach monograficznych, jak i na prestiżowych wystawach zbiorowych, np. w International Center of Photography w Nowym Jorku czy podczas Pingyao International Photography Festival w Chinach.