Zapiski o Akiwie Tony’ego Kushnera po polsku

Zapiski o Akiwie to krótki dramat Tony’ego Kushnera, jednego z najwybitniejszych żyjących dramatopisarzy. Kushner znany jest najbardziej jako autor klasycznej już sztuki Anioły w Ameryce, za którą w 1993 roku otrzymał Nagrodę Pulitzera. Zapiski o Akiwie to zabawny dialog dwójki przyjaciół o tradycji żydowskiej. Rytuały, których korzenie sięgają starożytności, rodzą wiele pytań i problemów, na które ze współczesnej perspektywy próbują odpowiedzieć Tony i Michael – bohaterowie sztuki, przygotowujący się do obchodów święta Pesach. Zapiski o Akiwie to druga (po Aniołach w Ameryce) sztuka Kushnera opublikowana po polsku (Anioły… wydane były w Polsce niewielkim nakładem w tłumaczeniu Jacka Poniedziałka).

Fragment sztuki:

TONY

Judaizm ma jedną szczególną cechę, jest niedorzecznie skomplikowany. Nieustępliwie trudny. Musisz pamiętać. Musisz pamiętać wszystko. I spisywać to, co zapamiętałeś. I co roku czytać to, co spisałeś. Nie przez jeden dzień w roku, ale przez cały tydzień. Co gorsza musisz rozumieć. A jeszcze gorzej – musisz omawiać to, co zrozumiałeś. 

MICHAEL

Oswobodzenie niewolnika jest tylko początkiem wędrówki bezdomnego. Uwolniony wciąż nie jest wolny. Będzie wolny, dopiero kiedy znajdzie schronienie. Exodus jest również niedolą.

Zapiski o Akiwie z języka angielskiego przełożyła Jolanta Różyło.

Czym ta noc różni się od innych nocy

Opowiadanie Elisy Albert Czym ta noc różni się od innych nocy z cieszącego się uznaniem, debiutanckiego zbioru How this Night is Different (2006), to pesachowa historia rozdrażnionej świątecznymi konwenansami woman-child. Joanna, „niszczycielka talerzy, unikaczka międzypokoleniowej kulturowej odpowiedzialności”, to kobieta po trzydziestce. Jest niezamężna, wytatuowana, niespełniona zawodowo, mieszka daleko od rodziny i sporadycznie przyjmuje zapomogę od ojca. Na domiar złego spotyka się z gojem, którego zaprasza na rodzinny seder. I jeszcze swędzi ją krocze. Czym ta noc może się różnić od wszystkich innych nocy? 

Fragment opowiadania:

Joanna niechętnie wyciągnęła talerz z groteskowej, drugorzędnej zastawy – ceramiczna żółć w różowe stokrotki. Wyglądał nieprzyzwoicie, jak monstrum wśród pogodnych, drogich maków babci Bess. Jak dziwka na herbatce. Joanna położyła go na swoim miejscu, zniesmaczona tą estetyką, po czym zrobiła krótką przerwę na dzikie drapanie – zwrócona twarzą w róg salonu, z ręką głęboko w spodniach, garbiąc się niczym zboczeniec walący konia w miejscu publicznym. Ulga, jaką jej to przyniosło, była prawie orgastyczna – zobaczyła gwiazdy, zobaczyła tęczę – przeplatana cienką nicią bólu, przecinającą jej ciało jak płatek złota.

Opowiadanie Czym ta noc różni się od innych nocy z języka angielskiego przełożyła Jolanta Różyło.

 

Przewodnik dla błądzących

Dla tych, którzy nie mieli nigdy okazji uczestniczyć w pesachowej kolacji, przygotowaliśmy krótki Przewodnik dla błądzących (pozwoli on lepiej zrozumieć utwory Tony’ego Kushnera i Elisy Albert).

 

Lesbijski seks i gejowska waginofobia

Queerowy komentarz Joshui Lessera do parszy Emor:

Wielu badaczy zastanawia się, czy idea lesbijskiego seksu w ogóle pojawiała się w umysłach autorów Biblii. Rabin Steven Greenberg twierdzi, że „tylko akty seksualne związane z penetracją penisem podlegały kontroli halachicznej”. Dlatego też dopiero późniejsze pokolenia rabinów doszukiwały się w Biblii wątków związanych z lesbijskim seksem i tworzyły odpowiednie zakazy, które – swoją drogą – zawsze sprowadzają się ostatecznie do mężczyzn.

 

Magda Izraela Jehoszuy Singera

W tym numerze publikujemy Magdę, niezwykłe opowiadanie z wydanego niedawno zbioru Perły I. J. Singera (dziękujemy wydawnictwu Fame Art). Singer snuje przejmującą historię o tłamszonej przez ojca Magdzie, która raz jeden spróbuje sięgnąć po szczęście. 

Fragment opowiadania:

„Te wyszły za mąż, te zaręczone” – dziwiła się w myślach Magda. Ale jak? Kiedy? A gdzie była wtedy ona? Nigdy nie była na ślubie we wsi, nigdy nie była na jarmarku, nigdy nie była w niedzielę w karczmie, tylko harowała od wschodu do zachodu słońca dla starego kaszluna. Spała w stajni jak pies w budzie, dzwoniła kluczami. A po drugiej stronie płotu stali młodzi chłopacy, śmiali się w kułak i mrugali spod nasuniętego na oczy daszka od czapki

 

Der szwarcer jungermanczik

Akcja powieści Czarny młodzieniaszek Jankewa Dinezona nabiera dramatycznego tempa – w tym odcinku „pierwszego jidyszowego bestsellera” dojdzie w końcu do niechcianych zaręczyn. Poleci przy tym dużo talerzy, łez i wódki. Czarnego młodzieniaszka publikujemy w „Chiduszu” w odcinkach w przekładzie Magdaleny Wójcik. 

Fragment rozdziału:

Juda pobiegł do kuchni i chwycił stos świeżo umytych talerzy. Służąca zdążyła go parę razy zdzielić pogrzebaczem, lecz w końcu udało mu się uciec. Zdążył akurat na ostatnie słowa warunków zaręczyn, więc natychmiast zaczął rozbijać talerze o podłogę. Widząc to, dwaj swaci chwycili ze stołu miski z ciastkami, jak najszybciej zjedli tyle, ile mogli, resztę poupychali po kieszeniach, a miskami rzucili o posadzkę. Trzask tłuczonych naczyń niósł się po pokoju jak salwy z karabinów, a Roza przypomniała sobie, że już kiedyś widziała taką scenę. 

 

ZAPRASZAMY DO LEKTURY

„Chidusz” dostępny jest w Empikach oraz w księgarni ŻIH-u. Wydanie elektroniczne można znaleźć na publio.pl. Roczna prenumerata krajowa od 89 zł (list ekonomiczny), roczna prenumerata elektroniczna za jedyne 50 zł. Zamówienia: office@chidusz.com. Przyjemnej lektury!