Noworoczny „Chidusz” 8/2017: Spór o cmentarz żydowski w Kaliszu

Początek 5778 roku to dobry moment, by opisać kilka spraw istotnych dla życia żydowskiego w Polsce.

1

O tym, co niepokoiło, mówi w rozmowie „Chłopiec do bicia” przewodniczący wrocławskiej gminy żydowskiej Aleksander Gleichgewicht. Choć w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy wielokrotnie musiał pojawiać się w sądzie, żeby przekonać, że spalenie kukły Żyda przez Piotra Rybaka było aktem antysemityzmu, być może niedługo sam zostanie oskarżony. O kuriozalnym epilogu sprawy Rybaka, w którym podpalacz i były ksiądz-nacjonalista chcą posądzić Gleichgewichta o zniesławienie piszemy we wstępie do numeru, który, z uwagi na treść, został przeniesiony na koniec wydania.

2

Rozwinięciem rozmowy jest artykuł Ojciec Izrael. Tadeusz Rydzyk stał się ostatnio strażnikiem pamięci o Polakach, którzy w czasie wojny ratowali Żydów. Dyrektor „Radia Maryja” wywołał w zeszłym roku niemałe poruszenie, kiedy pojawił się na spotkaniu w Ambasadzie Izraela w Polsce. Od tego czasu, umacniając swoją pozycję przyjaciela Żydów, dołączył do nieformalnej ekipy pod egidą polskiego rządu próbującej forsować ugładzoną wersję historii.

3
Temat z okładki

Teren dawnego kaliskiego cmentarza żydowskiego (link do artykułu) miał zostać zwrócony Związkowi Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP, aby ten sprawował nad nim opiekę (kości zmarłych są według zasad judaizmu nienaruszalne) i upamiętnił żydowskich mieszkańców miasta. Wypracowano porozumienie, które zadowalało wszystkie zainteresowane strony. Po zmianie na stanowisku prezydenta Kalisza, miasto zakwestionowało wcześniejsze ustalenia i doprowadziło do zerwania porozumienia, niwecząc lata rozmów i dobrych relacji. Już 28 września radni będą głosować nad uchwałą przeniesienia na teren cmentarza szkoły dla dzieci głuchoniemych i wydaje się, że nic nie stanie na przeszkodzie, by dzieci uczyły się na terenie wiekowej nekropolii.

4

Podczas tegorocznej edycji festiwalu T-Mobile Nowe Horyzonty prezentowano bogatą selekcję kina izraelskiego. Artykuł Filmy, których nie zobaczycie o kinie chasydzkim warto przeczytać chociażby ze względu na to, że rzeczywiście opowiada o filmach, których obejrzenie jest niemal niemożliwe. To ciekawa historia nieznanej gałęzi żydowskiej kinematografii, ukazująca ultraortodoksyjne kobiety, które tworząc filmy, szukają, akceptowalnej przez męskie autorytety, formy autoekspresji.

5

Moritz Boden – futra z Breslau” to opowieść o chłopcu z prowincji, który w kilkanaście lat zbudował futrzarskie imperium, przekazana przez jego wnuka, który próbuje odkryć historię rodziny.

6

Rabin Jonathan Sacks pisze o znaczeniu kolejnych świąt żydowskich: Rosz ha-Szany, Jom Kipur, Sukot i Simchat Tora.

7

Duża dawka izraelskiej literatury: tłumaczenie siedmiu nowych mikroopowiadań Alexa Epsteina („Pogoda na Marsie”). Publikujemy także doskonały tekst Etgara Kereta „Szkoła to nie (zawsze) więzienie”, wcześniej nie tłumaczony na język polski.

8

Cielę” – dotąd nie tłumaczone na język polski opowiadanie Mendele Mojcher Sforima.

zwrot-cmentarz-zydowski-w-kaliszu-zydzi-restytucja-miasto-kalisz-nie-odda-cmentarza-zydowskiego-kalish-jewish-cemetery-tadeusz-rydzyk-zyd-jonny-daniels-etgar-keret

Powiększone wydanie noworoczne dostępne od dziś w Empikach na terenie całego kraju i w domach naszych prenumeratorów. Zapraszamy do lektury i życzymy dobrego roku!