Noworoczny „Chidusz” 8/2017: Spór o cmentarz żydowski w Kaliszu
Początek 5778 roku to dobry moment, by opisać kilka spraw istotnych dla życia żydowskiego w Polsce.
1
O tym, co niepokoiło, mówi w rozmowie „Chłopiec do bicia” przewodniczący wrocławskiej gminy żydowskiej Aleksander Gleichgewicht. Choć w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy wielokrotnie musiał pojawiać się w sądzie, żeby przekonać, że spalenie kukły Żyda przez Piotra Rybaka było aktem antysemityzmu, być może niedługo sam zostanie oskarżony. O kuriozalnym epilogu sprawy Rybaka, w którym podpalacz i były ksiądz-nacjonalista chcą posądzić Gleichgewichta o zniesławienie piszemy we wstępie do numeru, który, z uwagi na treść, został przeniesiony na koniec wydania.
2
Rozwinięciem rozmowy jest artykuł „Ojciec Izrael”. Tadeusz Rydzyk stał się ostatnio strażnikiem pamięci o Polakach, którzy w czasie wojny ratowali Żydów. Dyrektor „Radia Maryja” wywołał w zeszłym roku niemałe poruszenie, kiedy pojawił się na spotkaniu w Ambasadzie Izraela w Polsce. Od tego czasu, umacniając swoją pozycję przyjaciela Żydów, dołączył do nieformalnej ekipy pod egidą polskiego rządu próbującej forsować ugładzoną wersję historii.
3
Temat z okładki
Teren dawnego kaliskiego cmentarza żydowskiego (link do artykułu) miał zostać zwrócony Związkowi Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP, aby ten sprawował nad nim opiekę (kości zmarłych są według zasad judaizmu nienaruszalne) i upamiętnił żydowskich mieszkańców miasta. Wypracowano porozumienie, które zadowalało wszystkie zainteresowane strony. Po zmianie na stanowisku prezydenta Kalisza, miasto zakwestionowało wcześniejsze ustalenia i doprowadziło do zerwania porozumienia, niwecząc lata rozmów i dobrych relacji. Już 28 września radni będą głosować nad uchwałą przeniesienia na teren cmentarza szkoły dla dzieci głuchoniemych i wydaje się, że nic nie stanie na przeszkodzie, by dzieci uczyły się na terenie wiekowej nekropolii.
4
Podczas tegorocznej edycji festiwalu T-Mobile Nowe Horyzonty prezentowano bogatą selekcję kina izraelskiego. Artykuł „Filmy, których nie zobaczycie” o kinie chasydzkim warto przeczytać chociażby ze względu na to, że rzeczywiście opowiada o filmach, których obejrzenie jest niemal niemożliwe. To ciekawa historia nieznanej gałęzi żydowskiej kinematografii, ukazująca ultraortodoksyjne kobiety, które tworząc filmy, szukają, akceptowalnej przez męskie autorytety, formy autoekspresji.
5
„Moritz Boden – futra z Breslau” to opowieść o chłopcu z prowincji, który w kilkanaście lat zbudował futrzarskie imperium, przekazana przez jego wnuka, który próbuje odkryć historię rodziny.
6
Rabin Jonathan Sacks pisze o znaczeniu kolejnych świąt żydowskich: Rosz ha-Szany, Jom Kipur, Sukot i Simchat Tora.
7
Duża dawka izraelskiej literatury: tłumaczenie siedmiu nowych mikroopowiadań Alexa Epsteina („Pogoda na Marsie”). Publikujemy także doskonały tekst Etgara Kereta „Szkoła to nie (zawsze) więzienie”, wcześniej nie tłumaczony na język polski.
8
„Cielę” – dotąd nie tłumaczone na język polski opowiadanie Mendele Mojcher Sforima.
Powiększone wydanie noworoczne dostępne od dziś w Empikach na terenie całego kraju i w domach naszych prenumeratorów. Zapraszamy do lektury i życzymy dobrego roku!