Cykl dyskusji: (Nie)rozłączni. Trudne tematy w relacjach polsko-żydowskich
ZAPRASZAMY NA CYKL DEBAT PROWADZONYCH PRZEZ ADAMA SZOSTKIEWICZA („POLITYKA”) W ŻYDOWSKIM MUZEUM GALICJA W KRAKOWIE. PONIŻEJ OPIS CYKLU ORAZ HARMONOGRAM DEBAT.
Ostatnie badania statystyczne, przeprowadzone zarówno w Europie, jak i w Ameryce Północnej wykazały niepokojący trend, który można zaobserwować w skali globalnej. Według badania przeprowadzonego przez stację CNN w roku 2018, jeden na dwudziestu Europejczyków nigdy nie słyszał o Holokauście. 25% Europejczyków wierzy, że Żydzi mają zbyt duży wpływ na biznes i finanse. Jeden na pięciu jest przekonany o tym, że antysemityzm stanowi odpowiedź na działanie Żydów. Braki w wiedzy są szczególnie widoczne w najmłodszych grupach wiekowych. Jeden na pięciu Francuzów w wieku od 18 do 34 lat twierdzi, że nie wie, czym była Zagłada. Tak samo mówi 12% młodych Austriaków. W Polsce 32% młodych odpowiedziało w badaniu, że o Holokauście nie wie nic, lub prawie nic. Jednocześnie ponad 30% Europejczyków uważa, że Żydzi wykorzystują Holokaust do osiągnięcia własnych celów lub lepszej pozycji. W Polsce twierdzi tak aż 50% respondentów.
Przytoczone powyżej badania ukazują nie tylko brak podstawowej wiedzy, ale także powszechność antysemickich stereotypów i błędnych przekonań, które kształtują to, jak postrzega się Żydów i Zagładę.
Jest to szczególnie widoczne w Polsce, w której przez ostatnie dwa lata kwestie związane z relacjami polsko-żydowskimi wywołały szereg kontrowersji. Wśród opinii, które wyrażono w niezliczonych dyskusjach, pojawiło się wiele głęboko zakorzenionych antysemickich stereotypów i uprzedzeń, które prezentowano nie tylko w Internecie, ale także w mediach o ogólnopolskim zasięgu. Opinie te, wzmocnione i rozpowszechniane przez polityków, zagroziły polsko-żydowskim stosunkom i dorobkowi dialogu polsko-żydowskiego niestrudzenie prowadzonego przez ostatnie trzy dekady.
Procesy te nie są jedynie polską domeną. Jakie są stereotypy i błędne przekonania, których używa się dla partykularnych celów politycznych w innych państwach regionu – w Czechach, na Słowacji czy Węgrzech? W jaki sposób pogłębiająca się polaryzacja stanowisk, dodatkowo podsycana strachem przed wyzwaniami współczesnego świata, takimi jak: terroryzm, imigracja, zmiany społeczne i ekonomiczne, wykorzystywana jest w celu szerzenia współczesnej propagandy? Dlaczego fenomen tych procesów jest tak silny szczególnie w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, i jak wpłynie to na przyszłość Unii Europejskiej?
W odpowiedzi na te niepokojące procesy, Żydowskie Muzeum Galicja prezentuje projekt „(Nie)rozłączni. Trudne tematy w relacjach polsko-żydowskich”. Cykl ośmiu dyskusji oraz powiązanych materiałów multimedialnych, poprzez które chcemy obalić najbardziej utrwalone stereotypy, półprawdy i tzw. fake-news, które powtarzane były w mediach podczas ostatnich dwóch kryzysów w relacjach polsko-żydowskich, a także podejmiemy próbę nauczania o skomplikowanej polsko-żydowskiej historii.
Program organizowany jest we współpracy z fundacją Evens i Koret.
Partner merytoryczny: Instytut Judaistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego
Partnerzy: Polityka, Gazeta Wyborcza, Chidusz, New Eastern Europe, Forum Dialogu, Radio Kraków, Miesięcznik Społeczno-Kulturalny Kraków
Program wydarzeń :
Poniedziałek, 25.03.2019, godz. 18.00
Sprawiedliwi czy szmalcownicy? Postawy Polaków wobec Żydów podczas II wojny światowej
Jakie były postawy Polaków wobec Żydów w czasie II wojny światowej? Jakie uwarunkowania historyczne, kulturowe, społeczne o nich decydowały? Czy pamięć o Sprawiedliwych wśród Narodów Świata jest w Polsce instrumentalizowana? A jeśli tak, to czy jest to jedynie polska przypadłość?
W dyskusji udział wezmą: dr hab. Dariusz Libionka, prof. PAN, dr Tomasz Żukowski
Poniedziałek, 15.04.2019, godz. 18.00
Strategie przetrwania. Losy Żydów w okupowanej Polsce
Jakie były strategie przetrwania Żydów w okupowanej Polsce? Czy zdarzały się przypadki kolaboracji z Niemcami? Czy była to współpraca dobrowolna czy wymuszona? Na czym polegała? Czy po wojnie doszło wewnątrz społeczności żydowskiej do wojennych rozliczeń?
W dyskusji udział wezmą: dr Katarzyna Person, dr Alicja Jarkowska-Natkaniec, prof. dr hab. Andrzej Żbikowski
Poniedziałek, 27.05.2019, godz. 18.00
Żydzi a Izrael. Stosunek Żydów z diaspory do Izraela
Jaki jest stosunek Żydów z diaspory do Izraela? Czy czują się do niego przywiązani tak, jak do krajów, w których żyją? Jaka jest różnica między krytyką polityki wewnętrznej i zewnętrznej Izraela a antysemityzmem? Czy granicę między wypowiedziami krytycznymi a antysemickimi można obiektywnie określić?
W dyskusji udział wezmą: dr Jerzy Wójcik, Konstanty Gebert
Poniedziałek, 24.06.2019, godz. 18.00
Polski antysemityzm. Źródła i skala antysemityzmu w polskim społeczeństwie
Dlaczego w ostatnim czasie notujemy wzrost nastrojów antysemickich w Polsce? Czy jest to rzeczywisty wzrost, czy jedynie większa widoczność dyskursu antysemickiego w przestrzeni publicznej, związana z odrzuceniem „politycznej poprawności” i rosnącym przyzwoleniem na tego rodzaju wypowiedzi? Jakie wydarzenia i postawy Polaków budują obraz Polaka-antysemity?
W dyskusji udział wezmą: Rabin Michael Schudrich, dr hab. Alina Cała, prof. dr hab. Ireneusz Krzemiński, Anna Bikont
Poniedziałek 23.09.2019, godz. 18.00
Kościół katolicki a Żydzi. Stosunek hierarchii i duchowieństwa do Żydów
Czy i w jaki sposób Kościół przyczyniał się do powstawania i szerzenia antyżydowskich stereotypów i uprzedzeń? Jaka była postawa Kościoła wobec prześladowania Żydów i Zagłady? Czy postawy szeregowego duchowieństwa odzwierciedlały oficjalne stanowisko kościelnej hierarchii?
W dyskusji udział wezmą: dr hab. Dariusz Libionka, prof. PAN, prof. dr hab. Jacek Leociak
Poniedziałek 28.10.2019, godz. 18.00
Spisek. Źródła i rozwój teorii spiskowych dotyczących Żydów
Jakie są źródła stereotypu spisku żydowskiego rządzącego światem? Skąd wzięło się popularne przekonanie o powiązaniu Żydów z finansjerą i strukturami władzy? Kto i w jaki sposób przyczynił się do umocnienia tego stereotypu? Co sprawia, że tego rodzaju stereotypy są niezwykle nośne i trwałe?
W dyskusji udział wezmą: prof. dr hab. Joanna Tokarska-Bakir, dr hab. Grzegorz Krzywiec
Poniedziałek 25.11.2019, godz. 18.00
Żydokomuna. Żydzi wobec komunizmu, komunizm wobec Żydów
Jak kształtował się stereotyp żydokomuny? Jakie były postawy polskich Żydów wobec komunizmu przed II wojną światową i po niej? Dlaczego część Żydów zaangażowała się w budowę systemu komunistycznego w powojennej Polsce? Jaki był stosunek władz komunistycznych w powojennej Polsce do Żydów?
W dyskusji udział wezmą: dr hab. Bożena Szaynok, dr hab. August Grabski
Listopad 2019
Współczesna propaganda*
Ostatnie spotkanie z cyklu odbędzie się w nawiązaniu do programu Media Meets Literacy, organizowanego przez Fundację Evens. Dyskusja panelowa skupi się na całościowym ujęciu tematów poruszanych w ramach w cyklu i podejmie się ich analizy w szerszym kontekście zagadnień dotyczących Europy Centralnej i Wschodniej. Jakie są stereotypy i błędne przekonania, których używa się dla osiągnięcia konkretnych celów politycznych w innych państwach regionu – w Czechach, na Słowacji czy Węgrzech? W jaki sposób pogłębiająca się polaryzacja stanowisk, dodatkowo podsycana strachem przed wyzwaniami współczesnego świata, takimi jak: terroryzm, imigracja, zmiany społeczne i ekonomiczne, wykorzystywana jest w celu szerzenia współczesnej propagandy? Dlaczego fenomen tych procesów jest tak silny szczególnie w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, i jak wpłynie to na przyszłość Unii Europejskiej?
* data i uczestnicy dyskusji zostaną potwierdzone niebawem