Hagada to zbiór anegdot o ludziach opowiadających o wyjściu Izraelitów z Egiptu. Jest to najważniejszy element żydowskiej narracji, a mimo to kobiety nie pojawiają się tutaj ani jako bohaterki, ani gawędziarki. Po prostu ich nie ma. Jeśli rzeczywiście tak jest, że „człowiek bez historii nie istnieje”, to Hagady na Pesach opowiadają o wydarzeniu, w którym udział kobiecych bohaterek jest zupełnie nieistotny.
magazyn żydowski
chidusz 67 – 03/2020
Chidusz 3/2020: plague weddings, spiritual ecology, Easter and Passover
Read what we write about in the current Polish-language issue of Chidusz
„Chidusz” 3/2020: Śluby w czasach zarazy i duchowa ekologia, Wielkanoc i Pesach
Podczas epidemii cholery, która zebrała swoje żniwo w XIX wieku, Żydzi z Europy Wschodniej wypracowali wyjątkowo ciekawy rytuał obronny – „czarne śluby”. Zwyczaj polegał na wybraniu dwóch mieszkańców sztetla, należących do najbardziej zmarginalizowanych grup (przeważnie były to sieroty, żebracy albo niepełnosprawni), i udzieleniu im ślubu, zwykle na cmentarzu. Miejscowych przekonywano, że małżeństwo w imię walki z cholerą, nazywane w jidysz szwarce chasene (czarny ślub) albo magejfe chasene (plagowy ślub), to dawny żydowski zwyczaj