„Chidusz” 10/2016: Tryptyk wrocławski
I
Tryptyk wrocławski
Grudniowy CHIDUSZ rozpoczynamy “Tryptykiem wrocławskim”. Pojawiają się trzy wyróżniające się postaci na malowanym nam od dłuższego czasu na wrocławskim Rynku obrazie. Na skrzydle lewym dominuje Piotr od Kukły, który niedawno został skazany na 10 miesięcy więzienia za spalenie kukły Żyda. Część środkowa to głównie Ksiądz Jacek, Apostoł Słowian, który [również] niedawno osiągnął [miejmy nadzieję] szczyty swojej nienawiści i nienawiści wobec Żydów, wygłaszając 11 listopada skandaliczne przemówienie na patriotycznym marszu. Z prawa Justyna, która zasłynęła w zeszłym roku, mówiąc o islamskim ścierwie, które gwałci i chce ściąć wszystkie europejskie głowy. Podtytuł głosi, że tryptyk sczytany jest ze znaków i obrazów, bo wszystko, co się tam znalazło, zostało wymalowane na obrazie, mocno osadzone na podwyższeniu i taśmowo reprodukowane. Oddaliśmy dlatego narrację postaciom, które widzimy na obrazie, sami dodając od czasu do czasu mniej lub bardziej ironiczny komentarz, który rzadko zresztą składa się z naszych słów. Na koniec trochę o ramie, która zdobi tryptyk: stare, średniowieczne, polskie drewno.
II
Mieli być przyszłością Izraela
Rodziny spotykają się o dokładnie wyznaczonych porach w ciągu tygodnia. Niektóre dzieci wołają: „mamo, tato!”, niektóre zwracają się do rodziców po imieniu, inne do końca życia będą mówiły o nich „biologiczni rodzice”. Choć od lat już nie jest praktykowany, do dziś wiele emocji wzbudza tradycyjny, kibucowy system wychowania, w którym dzieci i dorośli mieszkali osobno. O tym, jak żyło się w kibucu, opowiada Jael Neeman, autorka wydanej kilka lat temu w języku polskim książki „Byliśmy przyszłością”, oraz Ran Tal, twórca poruszającego dokumentu „Children of the Sun”.
III
Obcokrajowcy
„Przez pierwsze miesiące głód nie był aż tak okropny. Czerwony Krzyż w Szwajcarii wiedział, że jesteśmy do wymiany. Na początku Niemcy się z tym liczyli” – mówi Szarona Igra-Komem, jedna z niewielu osób, którym wojnę udało się przeżyć dzięki obywatelstwu mandatowej Palestyny. W wakacje była we Wrocławiu i przez długie godziny opowiadała nam swoją niezwykłą historię, którą dzielimy się z Państwem w tym numerze.
IV
Ból. Element życia
Zeruya Shalev jest najbardziej rozpoznawalną pisarką z Izraela. Jej książki cieszą się uznaniem krytyków oraz czytelników i do tej pory przetłumaczone zostały na ponad 20 języków. Każda z jej powieści to wydawniczy sukces. Autorka w październiku gościła w Krakowie, promując swoją najnowszą książkę „Ból”. W tym numerze rozmawiamy z Shalev o najnowszej książce i recenzujemy “Ból”.
V
Rabin Allen Bennett: nie świnie, nie geje, tylko bałwochwalstwo
Niektórzy uważają, że zakaz jedzenia wieprzowiny bierze się z tego, że świnie miały włośnicę. A przecież krowy też na nią chorowały. Poza tym, czy dwa tysiące lat temu ludzie mieli pojęcie, czym jest włośnica? Komuś wydaje się, że znalazł logiczne wyjaśnienie zakazu jedzenia wieprzowiny, ale to głupota. Świń nie wolno było jeść dlatego, że były one świętymi zwierzętami Kanaitów. Jeżeli siedząc z nimi przy jednym stole, zjadłbyś wieprzowinę, byłoby to równoznaczne z wyznaniem wiary w ich boga, z uczestniczeniem w rytuale na jego cześć.
Rabin Bennett opowiada o gejach, politycznych aferach w Kalifornii i o swoim rozumieniu judaizmu.
VI
Goldbergowie – ulubiona rodzina Ameryki
Historia żydowskiej rodziny, która gościła w każdym amerykańskim domu. I która otworzyła Amerykę na imigrantów.
Serial o życiu rodziny Goldbergów zarówno w swojej radiowej, jak i telewizyjnej formie, to klasyka amerykańskiej rozrywki, która ukształtowała gatunek komedii sytuacyjnej, stając się inspiracją dla wielu późniejszych twórców i scenarzystów.
VII
Mischling, czyli kundel
Recenzja powieści Affinity Konar wydanej niedawno w języku polskim została już opublikowana na naszej stronie.
Baraki Zoo mieściły się w dawnych stajniach. Zamieszkali w nich podobni do nas: rodzeństwa bliźniacze, trojaczki, pięcioraczki. Całe setki poupychane na łóżkach, które właściwie były raczej pudełkami z ciasnymi szczelinami, gdzie ledwie dawało się wcisnąć. Czytaj dalej…
VIII
Nie zapominajmy o Aleppo
Nie wiesz, co dzieje się w Aleppo?
Nie interesuje Cię wojna w Syrii?
Udowadniamy, że nie tylko Ciebie.
Pomaga nam w tym stara, amerykańska gazeta wydawana w jidysz.
Życzymy przyjemnej lektury!
CHIDUSZ dostępny jest w salonach Empik, Muzeum POLIN, księgarni ŻIH-u, w Centrum Informacji Żydowskiej na Włodkowica 9 we Wrocławiu.