Od 6 listopada do 22 grudnia w Muzeum Górnośląskim można oglądać wystawę „Za murem. Jak powstawało warszawskie getto”. 

czas trwania: 6 listopada – 22 grudnia 2019
miejsce: ul. W. Korfantego 34, Bytom

Getto definiuje się najczęściej jako odizolowaną część miasta, miejsce zamieszkania mniejszości narodowej, kulturowej, etnicznej lub religijnej. W czasie II wojny światowej otrzymało nieznany wcześniej antyhumanitarny wymiar. Na terenach okupowanych przez III Rzeszę tworzono zamknięte dzielnice (getta), do których przesiedlano ludność żydowską. Getta odgradzano od świata zewnętrznego murem, bez możliwości swobodnego opuszczania zamkniętego terenu przez osadzonych. Ów mur stawał się granicą między życiem a śmiercią. Getto w Warszawie, utworzone na mocy zarządzenia gubernatora dystryktu warszawskiego Ludwika Fischera z października 1940 roku, objęło 4,5% powierzchni miasta, na której skupiono 37% ludności żydowskiej. Było największe w Europie. W kwietniu 1941 roku na jego terenie przebywało 450 tys. Żydów. Dziesiątkowały ich choroby i praca ponad siły. Władze niemieckie bezwzględnie egzekwowały przymus pracy. Ludność żydowską zatrudniano w warsztatach na terenie getta oraz w obozach pracy na terenie dystryktów warszawskiego i lubelskiego. W czasie wielkiej akcji likwidacyjnej, przeprowadzanej przez władze niemieckie od lipca do września 1942 roku, ok. 300 tys. Żydów z warszawskiego getta wywieziono do obozu zagłady w Treblince. Pozostawiono tzw. getto szczątkowe, z przeznaczeniem dla pracowników przymusowych. Zapowiedź ostatecznej likwidacji „dzielnicy żydowskiej” doprowadziła do powstania w getcie warszawskim w kwietniu 1943 roku. Po jego likwidacji, w maju tego samego roku, wysadzono w powietrze Wielką Synagogę przy ul. Tłomackie, władze niemieckie dokonywały również akcji masowych rozstrzeliwań Ocalałych w ruinach getta. Nieliczni, którzy przetrwali, trafili do obozów koncentracyjnych i zagłady w Treblince, na Majdanku i do Auschwitz.

O tragedii warszawskiego getta i trudnej historii okresu II wojny światowej przypominają dziś Pomnik Bohaterów Getta na Muranowie oraz zespół 22 tablic, rozlokowanych wzdłuż murów wyznaczających granice getta, w przestrzeni Śródmieścia i Woli. Zdjęcia prezentowane na wystawie, pochodzące ze zbiorów Archiwum Państwowego m.st. Warszawy, stanowią unikalny i niezwykle cenny materiał, dokumentujący życie w getcie warszawskim.