18. edycja Festiwalu Kultury Żydowskiej SIMCHA we Wrocławiu [program]

Redakcja

Simcha w tym roku pokazuje jeszcze silniejsze więzy z Wrocławiem niż dotychczas. Motywem przewodnim 18 edycji są bowiem wrocławscy i dolnośląscy Żydzi, ich ogromna spuścizna kulturalna oraz wkład w tworzenie miasta. W programie warsztaty, wykłady, spotkania, koncerty zagranicznych i polskich muzyków oraz projekcje filmowe. Simcha to jeden z trzech największych festiwali kultury żydowskiej w Polsce. W tym roku osiąga pełnoletniość, a zatem radujemy się jeszcze bardziej!

Co robi osiemnastolatek, który wkracza w dorosłość? Patrzy z entuzjazmem w przyszłość, ale i zaczyna interesować się tym, jak smakowała przeszłość, skąd pochodzi, kim byli jego przodkowie. Wrocław był ośrodkiem reformatorskiego, postępowego ruchu żydowskiego, tu znajduje się najstarsza żydowska rzeźba nagrobna i tu powstała Dzielnica Tolerancji.

cantor-Yoseph-schwarz-israel-kantor-izraelski-festiwal-kultury-zydowskiej-simcha-wroclaw-white-stork-synagogue

Izraelski kantor Yoseph Schwarz wystąpi w synagodze Pod Białym Bocianem

Żydowski Wrocław ożywiony

Motyw tegorocznej Simchy może służyć jako potwierdzenie idei wielokulturowego Wrocławia, w którym w zgodzie żyli przedstawiciele różnych grup. Tutejsza społeczność żydowska ma wielkowiekową tradycję i wkład w życie kulturalne miasta. – Po osiemnastu latach zapragnęliśmy sięgnąć do korzeni wrocławskiej i dolnośląskiej żydowskości i zaprosić w niezwykłą podróż wszystkich, którzy odwiedzą nasz Festiwal. Będziemy mówić o czasach dawnych i zupełnie nam bliskich, o ludziach, którzy wieki temu odeszli i tych, których spotkamy na Festiwalu. Będziemy mówić zarówno o kantorze Dawidzie, jak i o Abrahamie Geigerze, o Jakubie Rotbaumie i Jerzym Kichlerze, o Mirze Żelechower – Aleksiun i Bente Kahan. Będziemy słuchać pieśni, które skomponował w XIX wieku ówczesny kantor Moritz Deutsch dla swojego chóru z synagogi pod Białym Bocianem. – opowiada Stanisław Rybarczyk, dyrektor artystyczny Simchy.

W programie festiwalu znajduje się mnóstwo koncertów, wykładów, warsztatów, zajęć dla dzieci, spotkań z kulturą. Na placu przed Synagogą będzie także zorganizowany jarmark żydowski z wystawcami żywności koszernej, ekologicznej oraz przedmiotami rękodzielniczymi.

legend-of-kazimierz-klezmer-music-muzyka-klezmerska-festiwal-kultury-zydowskiej-simcha-wroclaw-synagoga-pod-bialym-bocianem

Członkowie Legend of Kazimierz

Muzyczny pluralizm – kobiece jidysz ze Szwecji, głosy Synagogi i sefardyjskie Bałkany

Festiwal rozpocznie się w sobotę klezmerską hawdalą, podczas której wystąpi energetyczny i rockowy Klezmafour. W poniedziałek wyruszymy w podróż po basenie Morza Śródziemnego z instrumentalnym krakowskim zespołem Legend of Kazimierz.

Zza granicy przyjadą do nas różnorodni goście. Podczas uroczystego koncertu galowego, wspólnie z Chórem Synagogi pod Białym Bocianem pod dyrekcją Stanisława Rybarczyka wystąpi izraelski kantor Yoseph Schwarz, który w niezwykły sposób nawiązuje kontakt z publicznością zapraszając ją do świata żydowskiej muzyki liturgicznej.

Z północy zawita do nas szwedzka wokalistka Louisa Lyne z zespołem DI YIDDISHE KAPELYE – to kobieca, subtelna odsłona śpiewu w języku jidysz. Artystka była zaangażowana w projekt “Kobiety w poezji jidysz”. Wykonuje utwory tradycyjne, jak i autorskie. Jej wkład w popularyzację muzyki żydowskiej w Skandynawii jest nie do przecenienia.

Półmetek Simchy to z kolei spotkanie z serbskim zespołem Shira U’tfila, z którym przemierzymy zakamarki muzycznych tradycji imperium Habsburgów, by odnaleźć zaginione bałkańskie dźwięki Żydów sefardyjskich.

Simcha ma także dla nas propozycję musicalową przygotowaną przez Kujawsko-Pomorski Impresaryjny Teatr Muzyczny. Spektakl “Siostry Parry”, pierwszy we Wrocławiu musical żydowski to jazzująco – swingująca opowieść o marzeniach, z piosenkami w języku polskim, angielskim i jidysz, świetną gra aktorską i refleksyjnym przesłaniem.

shira-festiwal-kultury-zydowskiej-simcha-wroclaw-jewish-culture-festival-wroclaw-white-stork-synagogue-bente-kahan

Członkowie serbskiego zespołu Shira U’tfila

Warsztaty i spotkania z kulturą

Jak na prawdziwego osiemnastolatka przystało, Simcha nie odpuszcza sobie edukacji. Festiwal od lat współpracuje z wykładowcami i studentami wrocławskiej judaistyki, dlatego program pełen jest edukacyjnych spotkań z kulturą. Będą warsztaty języka jidysz i hebrajskiego, a o ladino – języka Żydów z terenów dzisiejszej Hiszpanii – będzie można wysłuchać wykładu. Nie zabraknie spotkań z osobowościami żydowskiego środowiska kulturalnego Wrocławia, historycznych rozważań o roli Żydów w budowaniu Breslau i powojennego Wrocławia oraz idei otwartego dialogu, dzięki której narodziła się wrocławska Dzielnica Czterech Wyznań.

Jerzy Kichler opowie także o skandalach spod Białego Bociana, czyli o smaczkach dawnego życia codziennego zapamiętanego przez mury synagogi, Vasco Kretschmann – o żydowskich kolekcjach muzealnych Wrocławia, a prof. Bożena Muszkalska o kantorach z wrocławskich synagog.

Wisienkę na torcie stanowi wspomnienie dawnego teatru żydowskiego we Wrocławiu. Specjalne spotkanie zostanie poświęcone także postaci Jakuba Rotbauma, wybitnego reżysera i malarza żydowskiego tworzącego, wspólnie z aktorką Idą Kamińską, życie teatralne powojennego Wrocławia.

Ucztowanie i tańce

Amatorów bardziej sensualnego podejścia do kultury uspokajamy – odbędą się także zawsze cieszące się ogromną popularnością warsztaty kulinarne z Malką Kafką, restauratorką, gospodynią programu „Koszer Macher”. Tym razem Malka wprowadzi nas w świat smaków niemieckich Żydów Yekke, wspominając jednocześnie kulinarne tradycje swoich dziadków. Co będziemy gotować? Kirschsuppe ze świeżych wiśni z wiejską śmietaną i domowymi kluseczkami na zimno, pellkartoffeln mit Leinöl und Kwark, czyli ziemniaki w ziołach z olejem lnianym tłoczonym na zimno z twarogiem własnej roboty oraz Königsberger Marzipan, czyli ciasteczka marcepanowe. Z kolei, aby odświeżyć umysł i ciało oraz spalić nadwyżkę kalorii, na dziedzińcu synagogi codziennie odbywać się będą warsztaty taneczne.

Późnymi wieczorami Simcha zaprasza w objęcia dziesiątej muzy. Organizatorzy przygotowali dla nas filmy z warszawskiego Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Żydowskie Motywy oraz projekcję filmu “Kosher Friendly” autorstwa Benny Brunner’a i Joseph Rochlitz’a poświęconego odrodzeniu społeczności żydowskiej Wrocławia.

klezmafour-klezmer-music-muzyka-klezmerska-festiwal-kultury-zydowskiej-simcha-wroclaw-jewish-culture-festival-poland

Nie po raz pierwszy na festiwalu pojawi się zespół Klezmafour

Simcha dla młodszych

Dzieci doświadczą magii żydowskiej kultury poprzez zabawy teatralne z językiem jidysz, warsztaty muzyczne i taneczne. Po raz pierwszy w historii festiwalu odbędzie się też Akademia Simchy dedykowana uczniom wrocławskich gimnazjów i liceów. Młodzież wspólnie z prowadzącymi będzie odkrywać historię dawnej dzielnicy żydowskiej, a przede wszystkim jej mocno niegdyś bijącego serca – ulicy Włodkowica, repertuar dawnego teatru żydowskiego, odbudowanego w pocie czoła po wojnie oraz historie własnych rodzin, tych żydowskich i nie tylko, które przybyły do Wrocławia z wielu zakątków Europy. Rezultatem wspólnej pracy twórczej będzie wystawa zdjęć, spektakl teatralny oraz krótki materiał filmowy.

Simcha zakończy się, jak co roku, wyciszeniem. Rabin David Basok poprowadzi otwarte nabożeństwo w synagodze oraz tradycyjną kolację szabatową.

Szczegółowy program XVIII Festiwalu Kultury Żydowskiej “Simcha”

28.05.2016 | Sobota | Klezmerska Hawdala